Essays on the Rig Veda and its mystic symbolism, with translations of selected hymns.
Essays on the Rig Veda and its mystic symbolism, with translations of selected hymns. These writings on and translations of the Rig Veda were published in the monthly review Arya between 1914 and 1920. Most of them appeared there under three headings: The Secret of the Veda, 'Selected Hymns' and 'Hymns of the Atris'. Other translations that did not appear under any of these headings make up the final part of the volume.
अनुक्रमणिका II
मन्त्रानुक्रमणी
(बेद-रहस्यके पूर्वार्द्धमें आये मन्त्रोंकी वर्णानुक्रमणी)
अ
अकर्म ते स्वपसो
अक्रो न बभ्रि:
अगच्छदुविप्रतम:
अग्निर्जज्ञे जुह्वा
अग्निर्जातो
अग्निमच्छा
अग्निमुप ब्रुव
अग्निर्होता कविक्रतु:
अग्नीषोमा चेति
अचेतयद् धिय
अच्छा वोचेय
अच्छा वो देवी०
अच्छा हि त्वा
अजनयत् सूर्यं
अजयो गा अजय:
अति द्रव सारमेयौ
अतृष्यन्तीरपसो
अथा ते अन्तमानां
अथाब्रवीद् वृत्रमिन्द्रो
अदित्सन्तं
अदेदिष्ट वृत्रहा
अद्या नो देव सवित:
अध जिह्वा
अधा मातुरुषस:
अधा यथा नः
मं.
IV.
III.
V.
VII.
I.
VIII.
II.
X.
VI.
सू.
2.
1.
31.
14.
44.
93.
34.
61.
60.
19.
32.
4.
8.
53.
82.
6.
मं
19
12
6
3
4
5
208
2
10
11
21
15
16
पृ.सं
274
161
226
284
383
200
295
186
201
101
194
316
300
271
378
221
212
292
264
334
436
313
286
368
219
273
अधारयन्त वह्नयो
अधा ह यद्
अधा ह्यग्ने
अधि श्रियं
अनागसो अदितये
अनु कृष्णे वसुधिती
अनूनोदत्र
अपत्यं वृजिनं
अपां गर्भ
अपामनीके समिथे
अपो यदद्रिं
अप्रकेतं सलिलं
अप्रतीतो जयति
अभि जैत्रीरसचन्त
अभिनक्षन्तो
अभूदु पारमेतवे
अभूदुषा इन्द्रतमा
अयमकृणोदुषस:
अयं देव: सहसा
अयं देवाय जन्मने
अयं द्यावापृथिवी
अयं द्योतयदद्युतो
अयमुशान:
अयं रोचयदरुचो
अया रुचा हरिण्या
IX.
20.
10.
72.
48.
45.
51.
58..
16.
129.
50
24.
46.
79.
39.
III..
8
14
7
13
9
23
22
1
24
425
120
289
385
392,
399
233,
281
152
287
406
404
211,
283
240
243
177
229
198
304
302
४३०
अयुयुत्सन्ननवद्यस्य
अरं कृण्वन्तु वेदिं
अरित्रं वां
अरूऊरुचदुषस: पृश्नि
अर्चन्त एके महि
अवर्धयन्
अब स्पृधि पितरं
अव स्यमेव चिन्वती
अवेयमश्वैद्युवति:
अश्मास्यम्
अश्विना यज्वरी
अश्विना वर्ति
अश्विना पुरुदंससा
अस्थुरुचित्रा
अस्मा उक्थाय
अस्माकमन्त्र
अस्मे वत्सं
असेन्या व:
अस्मादहं तविषा०
अस्य पीत्वा शत०
अस्य हि स्वयशस्तरं
अहमन्नं अन्नमदन्त०
(तैत्ति० उप०)
आ
अहभि: आकेनिपासो
आ च गच्छान्
आदारो वां
आदङ्गिरा प्रथमं
आदित् पश्चा
आदित्ते विश्वे
आ नो गव्या
आ नो नावा
आ नो यज्ञं
33.
170..
83.
29.
3.
124.
12.
62.
108.
171.
68.
110.
18
पृ.सं.
311
329
441
160
444
236
126
173
123
317
280
268
288
312
346
335
359
415
318
270
139
आपो यं व:
यद् दुवस्याद्
आ ये विश्वा
आ युवान: कवयो
आ यूथेव क्षुमति
आरे द्वेषांसि
आ रोदसी बृहती
आ विश्वदेवं सत्पतिम्
इ
इत्था वदद्भि:
इदमु यत्
इन्द्र ओषधी०
इन्द्र यत्ते जायते
इन्द्रश्चसोमं पिबतं
इन्द्रस्ययुज्य: सखा
इन्द्रायाहि चित्रभानो
इन्द्रायाहि तूतुजान
इन्द्रायाहि धियेषितो
इन्द्रस्तुजो बर्हणा
इन्द्रस्य कर्म सुकृता
इन्द्रस्याङ्गिरसां
इन्द्रेण युजा
इन्द्रों नृभि:
इन्द्रो मधु
इन्द्रो या वज्री
इन्द्रं मति:
इन्द्रं मित्रं वरुणं
इन्द्रं यो विदानो
इन्द्र: स्वर्षा
इमा या गाव:
इमां धियं
इह प्रजामिह रयिं
इळा सरस्वती
47.
165.
49.
82
18.
50.
22.
164.
21.
.28
67.
36.
13.
46
159
348
263,
228
245
253
129
301
207
291
255
157
252
69
97
303
205,
190
233
431
४३१
उ
उच्छन्तीरद्य
उच्छन्नुषस:
उत नो गोषणिं
उप त्यं चमसं
उत नः सुभगाँ
उत ब्रुवन्तु नो
उत यासि सवितस्तरीणि
उतेशिषे प्रसवस्य
उदु ज्योतिरमृतं
उद् गा आजदभिनद्
उद् वां पृक्षासो
उप त्वाग्ने
उप नः सवना
उपव्हरे यदुपरा
उपेदहं धनदामप्रतीतं
उभा पिबतमश्वि०
उरुं नो लोकम्
उरुं यज्ञाय
उरूणसावसुतृपा
उरौ महाँ
उषा याति ज्योतिषा
उषो देव्यमर्त्या
उषो वाजेन वाजिनि
उषः प्रतीची भुवनानि
I..
90.
81.
76.
99.
78.
71.
211
314
368,
376
258
236,
305
414
172
239
309
178,
204
184
377
ऋ
ऋतधीतिभि:
ऋतयुग्भि: अश्वै:
ऋतस्य देवी
ऋतस्य पन्थाम्
ॠतस्य प्रेषा
ॠतस्य बुध्न उषसा
ऋतस्य बोधि
ऋतस्य हि धेनवो
ॠतावरी दिवो अर्के०
ॠतावान:
ॠतेन ॠतं
ऋतेन गाव
ऋतेन देवी०
ऋतेन हि ष्मा
ऋतेनाद्रिं
ऋतेनाभिन्दन्
ॠतेन मित्रावरुण
ऋतं चिकित्व
ऋतं शंसन्त:
ए
एकं सद् विप्रा०
एता अर्षन्ति
एता धियं
एतायामोपगव्यन्त
एता विश्वा
एते त्ये भानवो
एतो न्यद्य सुध्यो
एता अर्षन्ति हृद्यात्
एमाशुमाशवे भर
एवाग्नि र्गोतमेभि:
एवा च त्वं
Y.
73.
23.
58.
75.
77.
97,
पृ.स.
182
181
275
265
276
111
69,
443
394
277
230
151
357
४३२
एवा पित्रे विश्व०
एवा रूह्स्य
एष पुरू
एष व: स्तोमो
एष स्य भानुरुदियर्ति
एषा नेत्री
एषो उषा
एह गमन्नृषय:
ओ
ओमासश्चर्षणी०
क
कथा दाशेमाग्नये
कमेतं त्वम्
कया ते अग्ने
कविं शशासु:
कवी नो मित्रा०
कामस्तदग्रे
किं न इन्द्र
कि नो भ्रातरगस्त्य
कुमारं माता
कुविदङ्ग नमसा
के मे मर्यकं
को ह्येवान्यात् क: (तैत्ति उप.)
क्षपां वस्ता
क्षयं बृहन्तं परि
क्षेत्रादपश्यं
ग
गन्धर्व इत्था
गवां जनित्री
15.
84.
170.
91.
403
140
128
345
261
130
356
192
193
338
432
गिर: प्रति
गुहाहितं गुह्यं
गूळहं ज्योति०
गूहता गुह्यं तमो
गृणानो अङ्गिरोभि:
गोमति अश्वावंति
गोमतीरश्वावंती०
गौरसि वीर
च
चक्राणास: परीणहं
चक्रुर्दिवो
चतुशृङ्गोऽवमीद्
चत्वारि शृङ्गा त्रयों
चिकित्वित
चित्तिमचित्तिं
चोदयित्री सूनृतानां
चोष्कूयमाण इन्द्र
ज
जनयन्तो दैव्यानि
जनायं चिद्
जही न्यत्रिणं
ज्योतिर्विश्वस्मै
ज्योतिर्वृणीत
त
त इद्देवानां
तक्षन् नासत्याभ्यां
तत: सूर्यो
तत्तदिदश्विनो०
तं त्वा वाजेषृ
9.
86.
92.
52.
39
26
256
183
263
395
145
310
197
209
267
336
४३३
तत् सवितुर्वरेण्यं भर्ग
तत् सवितु वृणीमहे
तदस्य प्रिय०
तद्देवानां देवतमाय
तद् विष्णो: पर्मं पद
तन्न: प्रत्नं
तपोष्पविवं विततं
तम आसीत्तमसा
तमङ्: गिरस्व०
तम: तमसा गूढम्
तमीमण्वी०
तम न: पूर्वे
तमूर्मिमापो
तमेव विश्वे
तव श्रिया सुदृशो
तव श्रिये मरुतो
तव श्रिये व्यजिहीत
तवेदं विश्वम्
त्वमग्ने प्रथमो
त्वमग्ने वाघते
त्वं वलस्य
त्वमेतान् रुदतो
त्वं त्यत् पणीनां
तानीदहानि
ता योधिष्टमभि
तावंस्मम्यं दृशये
ता वां वास्तू०
त्वामग्ने अङिगरसो
तिरश्चीनो
सूं.
154.
28.
98.
11.
111.
20
420
384
433
152,
307
221,
405
237
225
222
195
259
194,
तिस्रो यदग्ने
तुच्छ्येनाभ्वपिहितम्
ते नो रत्नानि
त्रिधा हितं
त्रि: सप्त यद्
त्रिरस्य ता परमा
तुरण्यवोऽङ्गिरसो
ते अङिरस:
ते गव्यता मनसा
ते मन्वत प्रथमं
ते मर्मुजत
त्वं पाहीन्द्र सहीयसो
त्वमग्ने वरुणो
त्वमर्यमा भवसि
त्वमीशिषे वसुपते
द
दधन्नृतं
दस्योरोको न
दितिं च रास्व
दिवश्चिदा पूर्व्या
दिवस्कण्वास०
दुरितानि परा सुव
दूरमित पणयो
दृळस्य चिद्
देवानां चक्षुः
द्युतद्यामानम्
द्विता वि वद्रे
.ध
धन्या चिद्धि त्वे
धामन् ते विश्वं
104.
80.
426
149,
250
269
218
347
330
306
272
109
185
223
149
४३४
धियं वो अप्सु
धुनेतय: सुप्रकेतं
न
नकिरेषां
न नूनमस्त
न पन्चभिर्दशभि:
न ये दिव:
नाहं तं वेद
नाहं वेद भ्रातृत्वं
नि काव्या वधस:
नि गव्यता
निण्या वचांसि
नित्यं न सूनुं मधु
निर्युवाणो अशस्ती:
नि सर्वसेन०
न् नो गोमद्
नेशत् तमो
न्यक्रतून् ग्रथिनो
प
पणीनां वर्षिष्ठ
परा चिच्छीर्षा
परि तृन्धि
परि यदिन्द्र
परेहि विग्रमस्तृत०
पवित्रं ते विततं
पशुरेव स देवानाम् (बृह.उप.)
पावका नः सरस्वती
पितुश्च गर्भ
पितुश्चिदूधर्जनुषा
पित्रे चिच्चक्रु:
पुनाति ते
पूर्वामनु प्रदिशं
66.
17
31
402
212,
254
298
285
349
392
174
पूर्वे पितरो
प्रजावत् सावी:
प्र णो दिव:
प्र तद् विष्णु:
प्रति त्वा स्तोमैरीळते
प्र
प्रति यत् स्या०
प्रति व एना
प्र बोधयोष:
प्र ब्रह्माणो
प्र ब्रह्यैतु सदनाद्
प्र मे पन्था
प्र वामवोच०
प्र विष्णवे शूषमेतु
प्र शर्ध आर्त
प्र सप्तगुमृतधीतिं
प्राचोदयत् सुदुघा
प्र. प्राञ्चं
ब
बभ्राण: सूनो
बृहन्त इद्
बृहस्पत इन्द्र वर्धतं
बृहस्पति: प्रथमं
बृहस्पति: समजयत्
बृहस्पते या परमा
ब्राह्मणास: पितर:
भ
भजन्त विश्वे
भद्रा:... ऋत-
जात०
42.
232
108
279
245,
224
244
४३५
भिनद वलम्
भास्वती नेत्री
म
मध्य: पिबतं
मनसश्चन्द्रमा: (ऐत.उप.)
... मन्मानि चित्रा
मनोजवा
मयो दधे
... महद् विजज्ञे
महि क्षेत्रं पुरु
महीं यदि धिषणा
महे नो अद्य
महो अर्ण:
महो महानि
मन्द्रस्य कवे:
माता देवानाम्
मिह: पावका:
मित्रं हुवे
य
य: सूर्य:
य इन्द्र
य इन्द्राय वचोयुजा
य इमा विश्वा जाता
य इमे उभे अहनी
यजमाने सुन्वति
यजा नो
यज्ञैरथर्वा प्रथम:
यत्र अमृतास आसते
यत्र ज्योतिरजस्रं
यत्र सोम:
यदङ्ग दाशषे
यदा वीरस्य
यमस्य जातम्
55.
113.
97.
125
199
249
यमा चिदत्र
यमिन्द्र दधिषे
यमो नो गातुं
यस्तस्तम्भ सहसा
यस्मै त्वं सुकृते
यस्य त्री पूर्णा
यस्य प्रयाणमन्वन्य०
यस्य मदे.... अप
यस्य वायोरिव
या: सूर्यो रश्मिभि.
या आपो दिव्या
या गोमतीरुषस:
या ते अष्ट्रा
या दस्रा सिन्ध०
या न पीपरदीश्वना
याभिरङ्गिरो मनसा
यां वहसि पुरु
या शश्वन्तम्
यासां राजा (वरुणो)
यासां राजा वरुणो
यां पूषन्
युजं वज्रम्
युञ्जते मन उत
युवं सूर्य विविदथु:
यवाना पितरा पुन:
युवोरुषा अनु
यूयं तत्सत्यशवस
यूयमस्मभ्यं धिषणा
III
54.
43.
112.
32
पृ. सं.
205
367,
375
135
126,
210
372
203
178
४३६
यूयं हि देवी
ये अग्ने: परि
ये ते शुक्रास:
येन ज्योति०
येन मानासश्चितयन्त
येन सिन्धुं
येना दशग्वमध्रिगुं
येभि: सूर्यमुषसं
अद्रिभित्
यो अध्यरेष शंतम
यो अपाचीने
यो देह्यो अनमयद्
यो रायोऽवनिर्महान्
यौ ते श्वात्तौ
र
राजन्तमध्यराणां
रयिं श्रवस्युम्
राध: दीर्घश्रुत्तमं
व
वधीर्हि दस्युं
वयमु त्वा पथस्पते
वयं नाम प्र ब्रवामा
वव्राजा सीं
वहन्तु त्वा
वावसाना विवस्वति
वायो शतं हरीणां
वि तद्ययुररुण०
वि ते विशग्वात०
वित्वक्षण:
89.
17.
65.
187
148
400
विदद् यदी
विदन् मर्तो
विदा दिवो
विद्याञ्चविद्याञ्च (ईशोप०)
विद्वाँ अग्ने
वि न्नमुच्छाद्
वि पथो वाज०
वि पूषन्नारया
विश्वरूपाअङ्गिरसो
विश्वानि देव सवित०
विश्वानि देवी
विश्वा रूपाणि प्रति
विश्वे अस्या
विश्वेषामदिति:
विष्णो र्नु कं वीर्या०
वि सूर्यो अमतिं
विहि होत्रा अवीता
वीळु चिद्
वीळौ सतीरभि
व्यञ्जते दिवो
व्यस्तम्ना रोदसी
व्युषा आवो
व्यू वजस्य तमसो
श
शतपवित्रा:
शवीरया धिया
शक्रेभिरङ्गै रज०
श्रुधि ब्रह्म
श्रौणन् उप स्थाद्
श्रेष्ठं व: पेशो अधि
XI.
.53.
.47.
68..
290
173,
367
282
182,
422
४३७
स
स इत्क्षेति सुधित:
स इत्तमोऽवयनं
स इद् राजा प्रति
क्षे ति अस्य
सखा ह यत्र
स गोरश्वस्य
स चेतयन् मनुषो
स जाते भिर्वृत्रहा
स जायत प्रथम:
सत: सत: प्रतिमानं
स तू नो अग्नि:
सतो वन्धुमसति
सत्या सप्येभि:
सत्रासाहं वरेण्यं
सनत् क्षेत्रम सखिभि:
सना ता काचिद्
सनाद् दिवं
सनेम मित्रावरुणा
सनेमि सख्यं
स नो नृणां नृतमो
स मातरिश्वा
समान ऊर्दे
समीं पणेरजति
समुद्रज्येष्ठा:
समुद्रादूर्मिर्मधुमाँ
समुद्रार्था या:
सम्यक् स्रवन्ति
सरण्युभि: फलिगम्
ससानात्याँ उत
स सुष्टुभा स स्तुभा
100.
96.
232,
174,
299
238
260
148,
393
151,
239,
स सुस्टुभा स
ऋक्वता
सहस्रसामाग्निवेश
सहस्त्रसावे
स हि क्रतु: समर्यः
स हि रत्नानि दाशुषे
सं जानाना उप
संपश्यमाना अमदन्नभि
सं यज्जनौ
सं वाज्यर्वा स ऋषि:
सं वो मदासो
साकं सूर्य
सिन्धोरिव प्राध्वने
सुकर्माण: सुरुचो
सुगस्ते अग्न
सुरूपकृत्नुमूतये
अङ्गिरसामुचथा
सों अङ्गिरोभि:
स्तीर्णा अस्य
स्तुतासो नो मरुतो
स्वध्वरासो
स्वर्यद्वेदि सुदृशीकं
स्वादुषंसद:
स्वाधीभिऋrक्वभि:
स्वाध्यो दिव आ
ह
हंसाविव
हंसासो ये वां
हविर्हविष्मो महि
हिरण्यदन्तम्
..
सू
30.
265,
.
172,
415,
414;
421
442
४३८
Home
Sri Aurobindo
Books
SABCL
Hindi
Share your feedback. Help us improve. Or ask a question.