Essays on the Rig Veda and its mystic symbolism, with translations of selected hymns.
Essays on the Rig Veda and its mystic symbolism, with translations of selected hymns. These writings on and translations of the Rig Veda were published in the monthly review Arya between 1914 and 1920. Most of them appeared there under three headings: The Secret of the Veda, 'Selected Hymns' and 'Hymns of the Atris'. Other translations that did not appear under any of these headings make up the final part of the volume.
अनुक्रमणिका IV
भन्त्रानुक्रमणी
('वेद-रहस्य'के उत्तरार्द्धमें आये मन्त्रों एवं मन्त्रांशोंकी वर्णानुक्रमणी)
मन्त्र
प्रतीक - संख्या
पृ. सं
प्रतीक-संख्या
अ
अंहोयुवस्तन्व०
अक्रविहस्ता
अग्न ओजिष्ठम्
अग्निं विश्वा
अग्निं स्तोमेन
अग्निं होतारं
अग्नि: पूर्वेभि
अग्नि घृतेन
अग्निनाग्निः
अग्निना तुर्वशम्
अग्निना रयिम्
अग्नि तं मन्ये
अग्नि दूतं वृणी०
अग्निमग्निं
अग्निमच्छा
अग्निमीळेन्यं
अग्निमीळे
मं
V.
I.
सू.
15.
62.
10.
71.
14.
127.
1.
12.
36.
6.
मं.
3
6
1
7
2
18
4
5
89
183
74
402
86
410
302,
303,
337,
377
87
380
388
338,
58
379
35
301,
313,
335,
अग्निरीशे
अग्निर्जातो
अग्निर्जुषत
अग्निर्ददाति
अग्निर्देवेषु
अग्निर्नो यज्ञ मुप०
अग्निर्हि वाजिनं
अग्निर्होता कवि०
अग्निर्होतादास्व०
अग्निर्होता न्यसी०
अग्निस्तुविश्रव०
अग्न कदा त
अग्ने चिकिद्धच०
अग्ने त्वं नो
अग्ने देवाँ इहांवह
अग्ने नेमिरराँ
अग्ने पावक
अग्ने यं यज्ञ-
मध्वरम्
अग्ने विश्वेभिरा
अग्ने शर्ध महते
अग्ने शुक्रेण
अग्ने सहन्तमा०
अग्ने सुखतमे रथे
IV.
55.
13.
25.
11.
9.
7.
22.
24.
26.
28.
23.
8
12
158
84
113
112
78
59
348,
71
36
363
107
110
85
115
339,
116
123
381
108
382
४६१
अग्ने:. स्तोमं मना०
अच्छा वो अग्निम्
अजो न क्षां दाधार
अतारिष्म त मस:
अतूर्तपथा:
अतो विश्वान्यद्भुता
अथा ते अंगिर०
अद्रिभि: सुतो
अध स्वचनादुतू
अध स्म यस्यार्चय:
अध स्मा नो
अधारयत पृथिवीं
अध हि काव्या
अधा ह्यग्न एषाम्
अधि श्रियं
अधीवासं परि मातू
अनमीवास:
अनस्वन्ता
अनुकामं तर्पयेथा०
अनुश्रुताममतिं
अपत्यं परि०
अप न: शोशुचद्
अपां मध्ये
अबुध्ने राजा
अबोधि होता
अबोध्यग्नि:
अभि द्विजन्मा
अभि प्रियाणि
अभि ये त्वा
अभि विश्वानि
अभी नो अग्न
अभ्यवस्था:
अयं मित्रस्य
अयमिह प्रथमो
अयुक्त सप्त
अर्चन्तस्त्वा
X.
III.
VII.
IX.
67.
92.
64.
75.
94.
54.
66.
16.
72.
140.
59.
27.
17.
42.
97.
89.
79.
19.
60.
11
10
9
13
111
396
138
176
166
310
234
249
72
244
182
197
90
406
421
172
118
307
143
251
163
167
34
33
418
233
221
236
423
99
250
358
237
अर्यम्यं वरुण
अर्वद्धिरग्ने
अव द्युतान:
अव वेदिं
अव स्पृधि पितरं
अव स्म यस्य
अवोचाम कवये
असमृष्टो जायसे
अस्माकमग्ने
अस्य क्रत्वा
अस्में वत्स परि०
अस्य वासा उ
अस्य स्तोंमें
अस्य हि स्वयश०
आ
आ चिकितान
आ जुहोता दुवस्यत
आ ते अग्न इधी०
आ ते अग्न ऋचा
आदस्य ते ध्वस०
आदित् ते विश्वे
आद्य रथं भानुमो
आ नो गन्तं
आ मित्रे वरुणे
आ नो मित्र
आ पर्वतस्य
आ पूषाञ्चित्रबर्हि०
आ यज्ञैर्देव मर्त्य
आ यदिषे नृपतिं
आ यद्योनिं हिर०
आ यद्वामीयचक्षसा
आ यस्ते सर्पिरासुते
आ ये विश्वा स्व०
85.
73.
3.
4.
68.
214,
218
409
239
47
64
38
52
422
404
94
91
93
196
60
419
395
37
209
211
191
157
141
200
198
66
४६२
आ रोदसी बृहती
आ वा माश्वास:
आ श्वैत्रेयस्य
आयुर्विश्वयुः परि:
इ
इति चिन्मन्यु०
इत्था यथा न ऊतये
इदमग्ने सुधितम्
इन्द्र: सहस्रदाब्नां
इन्द्राग्नी शतदाव्नि
इन्द्रावरुण न् न
इन्द्रावरुणयोरहं
इन्द्रावरुण वामहं
इमं स्तोममर्हते जा०
इमं स्तोमं सक्तवो
इमामू ष्वासुरस्य
इमामू नु कवि०
इमे चेतारो
इमे दिवोअनि०
इमे मित्रो वरुणो
इमे यामासस्त्व०
इयं देव पुरो०
इरावतीर्वरुण
इळा सरस्वती
ई
ईळितो अग्न आ०
उ
उच्छनत्यां मे यजता
उत नो गोमतीरिष:
उत यासि सवित०
उत स्म ते परु०
II.
20.
69.
5.
81.
52.
100
144
67
103
121
308
246
159
213,
217
238
240
48
205
56
54
222
228
243
उत स्म दुर्गृभीयसे
उत स्म यं शिशु
उत स्वानासो
उतेशिषे प्रसवस्य
उदीर्ध्व जीवो
उर्द्वा पृक्षासो
उद्वयं तमसस्परि
उनत्ति भूमिं
उप त्वादुग्ने दिवे
उरुं गभीर जनु०
उरुं हि राजा
उषो मघोन्यावह
1उप नः सुतमा
उप प्र जिन्वन्
उभे सुश्चन्द्र
उषः प्रतीची
उषो देव्यमर्त्या
उषो वाजेन
ऊ
ऊर्णम्रदा वि प्रथ०
ऊर्ध्व ऊ षु णो ऊतये
ऊर्ध्वो न: पाह्यंहसो
ऋ
ऋतं चिकित्व:
ऋतमृतेन
ऋतस्य गोपावधी
ऋतस्य जिह्वा
ऋतस्य देवा अनु०
ऋतस्य प्रेषा ऋत०
ऋतस्य बुध्ने
ऋतस्य हि धेनवो
.
2.
113.
50.
46.
61.
63.
65.
16
14
229
140
131
378
312
400
61
139
55
386
387
81
204
186
389
408
४६३
ऋतावानं विचे०
ऋतेन ऋनं धरुणं
ऋतेन ऋतमपि
हितम्
ऋतेन मत्रावरु०
ऐ
एतं ते स्तोमं
एता ते अग्न उच०
एतावद्वेदुषस्त्वम्
एदं मरुतो अश्वि०
एवाँ अग्निं वसूयव:
एवाँ अग्निमजुर्य०
एवा ते अग्ने
एष प्रत्नेन
एष स्या मित्रा०
एषा गोभिररुणे०
एषा जनं दर्शता
एषा प्रतीची
एषा व्येनिं. भवति
एषा शुभ्रा न
ऐषु धा वीरवद
क
कमेत त्वं युवते
कया नो अग्न
कविमग्निमुप
कवी नो मित्रा०
कस्ते जामिर्जना०
कितवासो
यद्रिरिपुर्न
कुत्रा चिद्यस्य
कुमार माता
V
80.
366
88
148,
181
170
43
223
117
62
120
235
224
225
40
214
63
39,
कृष्णप्रुतौ वेविजे
के ते अग्ने रिपवे
के मे मर्यकं
को नु वां मित्रा०
को वस्त्रता
को वेद जान०
क्रतवः समह
क्रीळन् नो रश्मे
क्षेत्रादपश्यम्
क्षेमो न साधु:
ग
गन्तारा हि
गर्भो यो अपांगर्भ:
गूहता गुह्यं तमो
गोमन्न: सोम.
गोषु प्रशस्तिं
घ
घनेव विष्व ग्वि
घृताहवन
ध्नन्तो वृत्रमतरन्
च
चिकित्विन्मनसम्
चित्तिरपां दमे
चित्रा वा येषु
ज
जनयन् रोचना
जनस्य गोपा
जनासो अग्निं
जनिष्ट हि जेन्यो
जामि: सिन्धूनां
जुषस्व सप्रथस्तमं
जुषस्वाग्ने इलया
53.
70.
86.
18.
22
491
82
41
393
398
297
327
399
385
394
97
77
283
390
50
४६४
जुष्टो दमूनाः
जुहुरे वि चित०
त
त आदित्यास:
तं वश्चराथा
तं वो दीर्घाय़ू०
तं हि शश्वन्त:
तं घेमित्था
तत्ते भद्रं यत्
तत्सवितुर्वरेण्यं
तत्सु नः सविता
तत्सु वां मित्रा०
तदृतं पृथिवि
तं त्वा घृतस्नवी०
तं त्वा नरो
तं त्वा शोचिष्ठ
तं नो अग्ने आभि
तमग्ने पृतनाषहं
तमग्रुवः केशिनी:
तमध्वरेष्वीळते
तमस्य पृक्षमुप०
तयोरिदवसा वयं
तव त्ये अग्ने
तव द्युमन्तो
तव श्रिया सुदृशो
तव श्रिये मरुतो
तवाहमग्न ऊति०
ता नः शक्तं
ताँ उशतो वि बोध०
ता बाहवा सुचेतुना
ता वां सम्य०
ता वामियानोऽवसे
ता वामेषे रथानां
ता हि क्षत्रमवि०
51
150
392
73
42
75
46
45
203
189
207
193
ता हि श्रेष्ठवर्चसा
तिस्रो भूमीर्धार.
तिस्रो यदग्ने
तुभ्यं भरन्ति०
तुभ्येदमग्ने मधु०
तुविग्रीवो वृषभो
तेभ्यो द्युमंन बृहद्.
ते हि सत्या ऋत०
ते हि स्थिरस्य
त्त्रिः सप्त यद्
त्री रोचना दिव्या
त्री रोचना वरुण
त्वं जामिर्जनाना०
त्वं तस्य द्वयाविनो
त्वं नो अग्न एषाम्
त्वं हि मानषे जने
त्वं हि विश्वतोमुख
त्वं नो अग्ने
त्वमग्ने पुरुरूपो
त्वमग्ने वरुणो
त्वमग्ने सप्रथा:
त्वमग्ने सहसा
त्वमध्वर्युरुत
त्वमङ्ग जरितारम्
त्वमर्यमा भवसि
त्वा विश्वे सजो०
त्वामग्न ऋतायव:
त्वामग्ने अङगिरसो
त्वामग्ने अतिथिं
त्वामग्ने धर्णसिं
त्वामग्ने प्रदिवः
त्वामग्ने मानुषी:
त्वामग्ने वसुपतिं
त्वामग्ने वाज०
त्वामग्ने समिधानं
21.
8.
153
242
405
104
252
76
70
44
415
248
105
68
79
69
49
४६५
त्वामग्ने हवि०
त्वामस्या व्युषि
त्वे अग्ने सुमतिं
त्वे इदग्ने सुभुग
त्वेषासो अग्नरम०
द
दधन्नृतं धनयन्नस्य
दाधार क्षेमम्
दुरोकशोचि: क्रतुर्न
दुहानः प्रत्न०
दृळ्हा चिदस्मा
देवं वो देवयूज्यया
देवासत्वा वरुणो
देवीर्द्वारो विश्र०
देवो न य: पथि०
देवो देवानामसि
देवै र्नोदेव्यदिति:
द्युतद्यामानं बृह०
द्विता यदीं कीस्ता०
द्विताय मक्तवाहसे
द्विषो नो विश्वतो०
ध
धर्मणा मित्रा०
धारयन्त आदि०
न
नकिष्ट एता व्रता
न त्वद्धोता पूर्वो
न दक्षिणा विचि०
न नूनमस्ति नो
नमो मित्रस्य वरु०
नराशंस: सुषूदति
नराशंसमिह प्रियम्
नवा नो अग्नआ
170.
37.
20
384
391
412
407
414
397
149
148
133
25
438
न स जीयते मरुतो
न हि ते क्षत्र न
नाभाकस्य
नि काव्या वेधस:
नित्वामग्ने मनुर्दधे
नि षसाद धृतव्रतो
नीचीनवारं वरुण:
नू न इद्धि वार्य०
नू न राहि वार्य.
नू नो अग्न ऊतये
नू रोदसी अहिना
नचक्षसो अनि०
न्यग्नि जातवेदसं
न्यग्निं जातवेदसं
प
परायतीनामन्वेति
परि सोम
पश्वा न तायु
पातं नो रूद्रा
पाहि नो अग्ने
पितुर्न पुत्रा: क्रतुम्
पुत्रो न जातो रण्वो
पुरूरुणा चिद्धचस्ति
पुष्टिर्न रण्वा
पूर्वो देवा भूवतु
पूर्वी र्हि गर्भ:
पूषन्ननु प्र गा
पूषा गा अन्वेतु
पूषा राजानमाघृणि:
पूषेमा आशा अनु
प्र णु त्यं विप्र०
प्र त्वा दूतं वूणीमहे
प्रपथे पथामजनि०
प्र पस्त्यामदितिं
VIII..
VI.
41.
19
15
124
165
161
403
162
95
92
106
136
208
295
383
४६६
प्र मात्राभी रिरि.
प्र यज्ञ एत्वानुषक्
प्र यत्ते अग्ने सूरयो
प्र यदग्ने: सहस्वतो
प्र यद्धरिदष्ठ एषाम्
प्र ये धामानिं
प्र वामश्नोतु
प्र विश्वसामन्नत्रि.
प्र वेधसे कवये
प्र वो महे सहसा
प्र वो मित्राय
प्र वो यव्ह्मं पुरूणाम्
प्र श्यावाश्व
प्र सद्यो अग्ने
प्र स मित्र मर्तो
प्र सम्राजे बृह०
प्र सीमादित्यो
प्राग्नये बृहते
प्राचीनमन्यदनु
प्रातरग्नि: पुरु०
प्रातर्जितं भग०
प्रातर्देवीमदितिं
प्रियं दुग्ध न
प्रैषामनीक शवसा
प्रो त्ये अग्नयो
ब
बळित्था देवनि०
बिभ्रद् द्रापिं
बृहद्वयो हि भानवे
भ
भग एव भगवाँ
भगमुग्रोऽवसे
भरामेध्मं कृण०
43.
38.
311
202
171
212,
215
80
132
96
177
147
199
247
भूरि नाम वन्द.
भूषन्न योऽधि
म
मथीद्यदीं विभृतो
मधुमन्तं तनू०
मनुष्वत्त्वा नि
मनो न योऽध्वन:
मन्द्रोहोता गृहपति:
महद्देवानामसु०
महाँ असि महिष
महि ज्योतिर्बिभ्रतं
महे नो अद्य
महे यत्पित्र ईं
मा कस्याद्भुत०
माता देवानां
मातेव यद्धरसे
मा नो अग्ने सख्या
मार्जाल्यो मज्यते
माया वां मिंत्रा०
मित्रं हुवे पूतदक्षम्
मित्रश्च नो वरु०
मित्रो अंहोश्चित्
मुमुक्ष्वो मनवे
य
य ईशिरे भव०
य ईं चिकेत गुहा
यच्चिद्धि ते गणा:
यजमानाय सुन्वते
यजा नो मित्रा०
यजिष्ठं त्वा
यज्ञस्य केतुं प्रथमं
यत्किचेदं वरुण
यत्र वेत्थ
420
401
220
137
187
194
411
164
57
४६७
यदङग दाशुषे
यदद्य सूर्य
यदयुक्था अरुषा
यदीं गणस्य रस०
यद् गोपावद्
यद् बंहिष्ठं
यद्वाहिष्ठं तद
यं त्वा देवासो
यन्नुनमश्यां
यमग्निं मेध्या०
यमग्ने वाजसा०
यं मर्त्य: पुरु०
यं सोममिन्द्र
यश्चिकेत
य: श्वेताँ
यस्ते अग्ने
यस्त्वामग्ने
यस्त्वा हृदा
यस्मै त्व सुकृते
यस्मै त्वं सुद्रविणो
यस्मै त्वमायजसे
यस्य प्रयाण०
यस्य मा परुषा:
यस्य श्वेता
या धर्तारा
यान्राये मर्त्यान्
यावयद्द्वेषा ऋत०
यासां राजा
या सुनीथे शौच०
युध्मस्य ते
युवं नो येषु
युवं मित्रेमं
युवाभ्यां मित्रा०
युञ्जते मन उत
VIII.
49.
133,
184
190
102
65
168
53
227
युवाकु हि शचीनां
यूयं तत् सत्य०
ये अग्ने चन्द्र ते
ये अग्ने नेरयन्ति
ये मे पंचाशतं ददु:
येन सूर्य ज्योतिषा
यो अग्नि देववीतये
यो न आगो
यो न: पूषन्नघो
यो ब्रह्मणे
यो म इति प्रवो०
यो मे शता च
यो विश्वत: सुप्र०
र
रथं युञ्जते
रथाय नावमुत नो
रयिर्न चित्रा सूरो
रयिर्न य: पितृ०
राजन्तमध्वराणाम
रायस्पूर्धि स्वधावो
रुशद्वत्सा रुशती
व
वधेन दस्युं प्र हि
वधैर्दुशंसाँ अप
वनेम पूर्वीरर्यो
वनेषु जायुर्मर्तेषु
वनेषु व्यन्तरिक्षं
वयं ते अग्ने
वयं मित्रस्यावसि
वयमग्ने वनुयाम
वरुणं यो रिशा०
वमां राजानं
98
119
304,
216
४६८
वसुरग्निर्वसुश्रवाः
वाचं सु मित्रा वरु०
वाजो नु ते शव०
वातस्य पत्मन्
वावृधानाय
वि ज्योयोतिषा
विद्धाँ अग्ने वयु०
वि पृक्षो अग्ने
वि यो वीरुत्सु
विशां कविं
विशां गोपा अस्य
विश्वस्य हि प्रचे०
विश्वानि नो
विश्वा रूपाणि
विश्वासां त्वा
विश्वे हि त्वा
विश्वे हि विश्व०
वीतिहोत्रं त्वा
वीळु चिद् दृळहा
वृष्टिद्यावो रीत्या०
वृष्टिं वां राधो
वेदिषदे प्रिय०
वेधा अदृप्तो
व्यर्यमा वरुण:
व्यच्छा दुहितर्दिवो
व्रतेन स्थो ध्रुव०
श
शकेम त्वा समिधं
शतं ते राजन्
शिवस्त्वष्टरिहा
शक्र: शुशुक्वाँ
शुचि: ष्म यस्मा
शुनश्चिच्छेपम्
श्रीणन्नूप स्थयेद्.
श्वसित्यप्सु हंसो
235.
174
स
सं यदिषो वनामहे
सं सीदस्व महाँ
सखायस्तेविषुणा:
सखाय: सं व:
संजानाना उपसी०
स त्वमग्ने सौभ:
स न स्तवान
स नो धीती
स नो नेदिष्ठं
स नो बोधि श्रधी
स नःपावकदीदि०
स नः पितेव सूनवे
स नः सिंधुमिव
सप्त मे सप्त
समानो अध्वा
समिद्धस्य प्र
समिद्धो अग्ने
समिद्धो अग्नि०
समिधान: सहस्र०
समिध्यमानो अमृ.
सम्राजा या घृत०
सम्राजावस्य
सम्राजा उग्रा
ससंस्तिरोविष्टिरः
स समुद्रो
स स्मा कृणोति
सस्वश्चिद्धि
स हि क्षपावाँ
स हि द्युभिर्जना०
स हि पुरू चिदो०
स हि शर्धो न
स हि ष्मा धन्वा०
स हि ष्मा विश्व०
17
253
122
413
109
४६९
स हि सत्यो यं पूर्वे
साधुर्न गूध्युरस्तेव
सा नो अद्याभरद्०
स नो विश्वहा
सुक्षेत्रिया सुगातुया
सुप्रतीके वयोवृधा
सुसमिद्धाय
सुसमिद्धो न आ
सेनेव सष्टामं दधा०
सो अग्निर्यो वसु०
स्तृणीत बर्हिरा.
स्व आ यस्तुभ्यं
स्वादिष्ठया
IX..
स्वाध्यो दिव आ
स्वाहाग्नये वरु०
ह
हये नरों मरुतो
हव्यवाळग्निरजर:
हस्ते दधानो नम्णा
हिरण्यदन्तं शुचि०
हिरण्यनिर्णिगयो
हिरण्यरूपमुषसो
हृणीयमानो अप
होतारं त्वा वप्णी०
58.
245
४७०
Home
Sri Aurobindo
Books
SABCL
Hindi
Share your feedback. Help us improve. Or ask a question.